해가 가장 긴 날을 기념하는 하지 축제로 리투아니아는 오늘 국경일이다. 날씨는 흐리고 맑고 비가 오고...... 정말 변화무상하다. 한용운의 시 "예술가"를 에스페란토로 번역해보았다.

예술가(藝術家) 

한용운(韓龍雲)

나는 서투른 화가(畵家)여요.
잠아니 오는 잠자리에 누워서 손가락을 가슴에 대이고 당신의 코와 입과 두 볼에 새암 파지는 것까지 그렸읍니다.
그러나 언제든지 작은 웃음이 떠도는 당신의 눈자위는 그리다가 백번이나 지웠읍니다.

나는 파겁 못한 성악가(聲樂家)여요.
이웃 사람도 돌아가고 버러지 소리도 그쳤는데 당신의 가르쳐 주시던 노래를 부르랴다가 조는 고양이가 부끄러워서 부르지 못하였읍니다.
그래서 가는 바람이 문풍지를 스칠 때에 가만히 합창(合唱) 하였읍니다.

나는 서정시인이 되기에는 너무도 소질이 없나봐요
'즐거움'이니 '슬픔'이니 '사랑'이니 그런 것은 쓰기 싫어요
당신의 얼굴과 소리와 걸음걸이와를 그대로 쓰고 싶습니다
그리고 당신의 집과 침대와 꽃밭에 있는 작은 돌도 쓰겠습니다

Artisto

Aŭtoro: HAN Yong-un
Traduko: CHOE Taesok

Mi estas mallerta pentristo.
Mi kuŝis maldorma en lito kaj fingron surmetis surbrusten kaj pentris la nazon kaj buŝon de vi kaj eĉ la kavetiĝon de viaj du vangoj.
Mi tamen pentrante forviŝis centfoje la globojn de viaj okuloj, sur kiuj ajntempe flosiĝas ridetoj. 

Mi estas timema kantisto.
Najbaroj foriris, insektoj jam ĉesis ĉirpadi, kaj volis mi kanti la kanton, kiun vi instruis, sed kanti ne povis mi pro timo pri kato dormema.
Mi tial kviete ĥorkantis, jen kiam venteto ektuŝis paperon pordspacan.  .

Mi ja ne talentas por iĝi lirika versisto.
Malŝatas mi skribi tiaĵon, kiel ‘plezuro’, ‘malĝojo’ kaj ‘amo’.
Deziras mi skribi tiele pri viaj vizaĝo, voĉsono kaj paŝo.
Mi skribos pri viaj loĝdomo kaj lito kaj ankaŭ ŝtoneto, kiu troviĝas en via florbedo.    

* 가급적 3음보를 준수하고자 했다.
Posted by 초유스

요즘 시간이 나는 대로 국제어 에스페란토 사용자들에게 한국 현대시를 알리기 위해 시를 번역하고 있다. 이번에는 한용운의 시 <님의 침묵>이다.

* 사진출처: 한글재단 hangul.or.kr 


이 시를 번역하는 데 가장 어려운 것 중 하나가 바로 '님'이다. 익히 알려졌듯이 여기서 님은 상대방을 지칭하는 2인이 아니라 당장 자리에 없는 3인칭이다. 그렇다면 이 님은 여성형일까, 남성형일까에 고민에 빠진다. 
여기서 님은 조국, 나라, 민족, 자연, 연인, 사랑, 진실, 중생, 부처 등 여러 의미의 상징적 복합체이다. 그렇다면 이러한 단어에 적합한 유럽 언어의 성(姓)은 무엇일까? 모든 명사를 남성형과 여성형을 구별짓는 리투아니아어를 한번 살펴보자. 조국 tėvynė, 나라 šalis, 민족 tauta, 자연 gamta, 사랑 meilė, 진실 tiesa 등 여성형 단어다.  
이 시를 번역하는데 많은 도움이 된 글의 출처는 다음과 같다. http://www.seelotus.com/gojeon/hyeon-dae/si/si-new/han-yong-un-nim-ui-chim-muk.htm http://daesan.or.kr/webzine_read.html?uid=1968&ho=48 
 

님의 침묵
님은 갔습니다. 아아, 사랑하는 나의 님은 갔습니다. 
푸른 산빛을 깨치고 단풍나무 숲을 향하여 난 작은 길을 걸어서 차마 떨치고 갔습니다. 
황금(黃金)의 꽃같이 굳고 빛나든 옛 맹서(盟誓)는 차디찬 티끌이 되어서 한숨의 미풍(微風)에 날아갔습니다.
날카로운 첫 키스의 추억(追憶)은 나의 운명(運命)의 지침(指針)을 돌려 놓고, 뒷걸음쳐서 사라졌습니다. 
나는 향기로운 님의 말소리에 귀먹고, 꽃다운 님의 얼굴에 눈멀었습니다.
사랑도 사람의 일이라, 만날 때에 미리 떠날 것을 염려하고 경계하지 아니한 것은 아니지만, 이별은 뜻밖의 일이 되고, 놀란 가슴은 새로운 슬픔에 터집니다
그러나 이별을 쓸데없는 눈물의 원천(源泉)을 만들고 마는 것은 스스로 사랑을 깨치는 것인 줄 아는 까닭에, 걷잡을 수 없는 슬픔의 힘을 옮겨서 새 희망(希望)의 정수박이에 들어부었습니다.
우리는 만날 때에 떠날 것을 염려하는 것과 같이, 떠날 때에 다시 만날 것을 믿습니다. 
아아, 님은 갔지마는 나는 님을 보내지 아니하였습니다.
제 곡조를 못 이기는 사랑의 노래는 님의 침묵(沈默)을 휩싸고 돕니다.

 

아래는 2021년 10월 13일 윤문본

 

La Silento de l' Amato

Iris la amato. Ho ve! iris mia plejamato. 

Verdan montolumon trabatante, ŝi neeviteble piediris laŭ alacerara pado.

La malnova ĵuro oroflore firma kaj lumbrila iĝis frida polvo kaj forflugis de  brizeto de vespiro. 

La memoro pri l’ unua akra kiso turnis la montrilon de l’ destino mia kaj foriĝis retropaŝe. 

Mi surdiĝis de l’ aroma parolsono ŝia kaj blindiĝis de l’ florvizaĝo ŝia.

Ankaŭ amo estas la afero homa, do ĉe l’ renkontiĝo ne malestas anticipa zorgo, malatento pri foriro, sed disiĝo iĝas neatenditaĵo kaj la koro konsternita krevas de malĝojo nova.    

Tamen scias mi, ke fari la disiĝon fonto de nenepra ploro estas mem rekoni amon. Tial movis mi la forton de malĝojo neregebla kaj enverŝis en la verton de espero nova.   

Kiel ni ja zorgas pri disiĝo ĉe la renkontiĝo, ni tiele kredas rean renkontiĝon ĉe l’ disiĝo. 

Ho ve! iris la amato, sed mi ne sendis la amaton.    

Amkanto nepovanta venki sian melodion turniĝadas, ĉirkaŭante la silenton de la amato.

 

 

아래는 2014년 번역본
La silento de la amato

Aŭtoro: HAN Yong-un

Traduko: CHOE Taesok

Iris la amato. Ho ve! iris mia kara amato.

Verdan montlumon rompante, ŝi neeviteble piediris laŭ vojeto direktita al aceraro.

La olda promeso firma kaj brila kiel ora floro fariĝis malvarma polvero kaj flugis kun vespiro da venteto.     

La memoro pri la akra unua kiso returnis la montrilon de mia sorto kaj malaperis per retropaŝo. 

Mi surdiĝis de ŝia aroma parolo kaj blindiĝis de ŝia flora vizaĝo.

Ankaŭ amo estas homa afero, kaj do zorgo kaj malatento pri foriro ne malestas ĉe renkonto, sed disiĝo iĝas neatendita okazo kaj konsternita koro eksplodas de nova malĝojo.    

Tamen, mi scias, ke fari disiĝon la fonto de nenecesa ploro estas mem rekoni amon, tial mi movis la forton de neregebla malĝojo kaj enverŝis ĝin en la verton de nova espero.   

Kiel ni zorgas disiĝon, kiam ni renkontiĝas, tiel same ni kredas rerenkontiĝon, kiam ni disiĝas. 

Ho ve! iris la amato, sed mi ne sendis la amaton.    

La kanto de amo nepovanta venki sian melodion turniĝadas, volvante la silenton de la amato. 

 

참고로 번역 비교에 관심있는 분들을 위해 위키백과에 게재된 영어 번역본을 아래 소개한다. 
My Lord’s Silence


My Lord has gone. O, my dear Lord has left.
Breaking away the azure color of hills, my Lord has departed on foot
On the tiny trail toward maple woods, hesitantly dragging himself away.
The age-old oath, firm and gleaming like golden flowers, turned to chaff
And with a of sigh of breeze, it was blown away.
The memory of a jolting first kiss that changed the direction of my fate,
Now has disappeared, walking backward.
My eyes and ears were numbed by your sweet words and flowery face.
For love is a human affair, about parting I was nor unwary nor without caution.
Yet my Lord’s departure was sudden, and my startled heart burst into sorrow.
Even so, for I know letting this parting 'bootless source of tears'
Might itself blight the spirit of my love,
I changed gear of the force in this unbearable sorrow
And poured it into the scoop of “Hope”.
As we care about parting when we meet, so do we believe in "reunion" when we part.
Ah, my Lord has left, yet I’ve not sent him.
The melodious love tune, not able to overcome its own rhyme
Just circles around in My Lord’s Silence.
(English Translation by MHLEE)

출처: http://en.wikipedia.org/wiki/Han_Yong-un

Posted by 초유스

요즘 시간이 나는 대로 국제어 에스페란토 사용자들에게 한국 현대시를 알리기 위해 시를 번역하고 있다. 이번에는 한용운의 시 <복종>이다.

복종

남들이 자유를 사랑한다지마는
나는 복종을 좋아하여요

자유를 모르는 것은 아니지만
당신에게는 복종만 하고 싶어요

복종하고 싶은데 복종하는 것은
아름다운 자유보다도 달콤합니다
그것이 나의 행복입니다

그러나 당신이 나더러
다른 사람을 복종하라면
그것만은 복종을 할 수가 없습니다

다른 사람을 복종하려면
당신에게 복종할 수 없는 까닭입니다.

Obeo
                                                                                                        Aŭtoro: HAN Yong-un 
                                                                                                        Traduko: CHOE Taesok

Aliaj diras, ke liberon ili amas,
sed obeon mi ŝatas.

Mi ja ne senscias la liberon,
sed mi volas al vi nur obeon.

Obeo kun propra intenco
pli dolĉas ol bela libero. 
Tio estas mia feliĉsento.

Tamen, se alian homon
vi al mi obei ordonas,
nur tion obei mi ne povas.

Kialo estas ja tial, ke por obei lin
mi ne povas obei vin. 

HAN Yong-un (1879-1944): 
bonzo, poeto, novelisto, eldonisto, aktivulo por la korea sendependiĝa movado.
* 3,3,4조를 기조로 해서 번역했습니다.
Posted by 초유스

아래는 국제어 에스페란토로 번역된 한용운의 시 <알 수 없어요>이다. 

알 수 없어요

바람도 없는 공중에 垂直의 波紋을 내며 고요히 떨어지는 오동잎은 누구의 발자취입니까.

지리한 장마끝에 서풍에 몰려가는 무서운 검은 구름의 터진 틈으로 언뜻언뜻 보이는 푸른하늘은 누구의 얼굴입니까.

꽃도 없는 깊은 나무에 푸른 이끼를 거처서 옛 塔 위의 고요한 하늘을 스치는 알 수 없는 향기는 누구의 입김입니까.

근원은 알지도 못할 곳에서 나서 돌부리를 울리고 가늘게 흐르는 작은 시내는 구비구비 누구의 노래입니까.

연꽃같은 발꿈치로 가이 없는 바다를 밟고 옥 같은 손으로 끝없는 하늘을 만지면서 떨어지는 해를 곱게 단장하는 저녁놀은 누구의 詩입니까.

타고 남은 재가 다시 기름이 됩니다. 그칠 줄을 모르고 타는 나의 가슴은 누구의 밤을 지키는 약한 등불입니까.

Nescieble

Verkis HAN Yongwoon kaj tradukis CHOE Taesok.

Kies piedspuro estas sterkulifolio defalanta en silento, 
estigante vertikalan ondon en aero eĉ sen vento?

Kies vizaĝo estas ĉielo blua pretervidiĝanta tra la fendo de timiga nigra nubo 
forpelata de la okcidenta vento post la teda longa pluvo?   

Kies spiraĵo estas nekonata aromo, el verda musko sur arbo profunda sen floro, 
tanĝanta kvietan ĉielon super antikva pagodo?

Kies kanto estas meandra rivereto fluanta delikate el nekonata fonto, 
sonigante noĉitan randon de ŝtono?

Kies poemo estas vespera ruĝo bele ornamanta la subiran sunon, 
surtretante la senliman maron per kiellotusfloraj kalkanoj 
kaj tuŝante senfinan ĉielon per kieljadaj manoj?

Post la brulo resta cindro reiĝas oleo. 
Kies nokton gardanta febla lampofajro ja estas mia brula koro nescianta pri ĉeso?

Posted by 초유스

요즘 국제어 에스페란토 사용자들에게 한국 현대시를 알리기 위해 시번역을 하고 있다. 이번에는 한용운의 시 <나룻배와 행인>이다. 이 시를 번역하는 데 yousim.co.kr의 <만해 시에 대한 단상>을 참고했다. 특히 <나는 나룻배(2,3), 당신은 행인(3.2)>의 율격적 구조에 대한 지적은 번역에 큰 도움이 되었다. 

과연 에스페란토에서는 이러한 율격적 특징을 표현할 수 있을까? 힘들어 보였지만, 한번 도전해보기로 했다. 아래는 짧은 이 시를 놓고 하루 종일 고치고 또 고친 결과물이다. 영어와 에스페란토를 할 줄 아는 사람이 비교해볼 수 있도록 먼저 영어 번역본(김재현 교수와 Ronald Hatch)을 소개한다.  

The Ferryboat and the Traveller

I am a ferryboat. A traveller, you tread on me
with muddy shoes. I take you aboard to cross the river.
With you held in my arms, I go across the currents,
deep, shallow, or rapid.
If you do not turn up, I wait from dawn to dusk,
despite the wind, rain or snow.
Yet once you're crossed the river, you do not look back to me.
But I believe you will return one day.
I am a ferryboat. You are a traveller.

나룻배와 행인
Boato kaj iranto
 
나는 나룻배
당신은 행인

Estas mi boat’,
vi estas irant’.

당신은 흙발로 나를 짓밟습니다.
나는 당신을 안고 물을 건너갑니다.
나는 당신을 안으면 깊으나 옅으나 급한 여울이나 건너갑니다.

Vi forte kun kotaj ŝuoj min piedpremas.
Vin mi en brakoj premas kaj mi iras trans akvon.
Se mi en brakoj premas vin, transiras mi ĉu torenton, ĉu profundon, ĉu malprofundon.

만일 당신이 아니 오시면 나는 바람을 쐬고 눈비를 맞으며 밤에서 낮까지 당신을 기다립니다.
당신은 물만 건너면 나를 돌아 보지도 않고 가십니다 그려.
그러나 당신이 언제든지 오실 줄만은 알아요.
나는 당신을 기다리면서 날마다 날마다 낡아 갑니다.

Se vi ankoraŭ do ne alvenas, mi jen en venta blovo, jen sub pluv’ aŭ neĝo de nokto ĝis tago sopire atendadas vin. 
Se vi nur akvon transiras, vi foriras eĉ sen returne rigardeti al mi. 
Sed tamen mi scias ja nur tion, ke vi alvenos iam ajn.
Mi, vin sopire ĝisatendante, fariĝas kaduka tagon post tago.

나는 나룻배
당신은 행인

Estas mi boat’,
vi estas irant’

20년 전에 이 시를 처음 번역했을 때에는 이런 율격적 구조를 알지 못하고 그저 뜻을 어떻게 잘 전달할 것인지만 중요시여겼다. 20년 전 번역본을 보니 웃음이 절로 나왔다.

1994년 번역본 2013년 번역본
Mi estas boato.
Vi estas pasanto.

Vi min per la kotaj piedoj surtretas.
Vin ĉirkaŭprenante trans akvon mi iras.
Se mi jam vin prenas ĉirkaŭe,
mi iras trans akvon profundan, rapidan
aŭ malprofundetan.

Se vi ne alvenas,
de nokto ĝis tago mi vin do atendas
eĉ en la ventblovo, neĝado kaj pluvo.
Post kiam trans akvon vi iras,
sen al mi rigardi vi tuje foriras.
Sed scias mi nur, ke vi venos en ia ajn tempo.
Vin mi atendante fariĝas kaduka en ĉiu momento.

Mi estas boato.
Vi estas pasanto.

Estas mi boat’,
vi estas irant’.

Vi forte kun kotaj ŝuoj min piedpremas.
Vin mi en brakoj premas kaj mi iras trans akvon.
Se mi en brakoj premas vin, transiras mi ĉu torenton, ĉu profundon, ĉu malprofundon.

Se vi ankoraŭ do ne alvenas, mi jen en venta blovo, jen sub pluv’ aŭ neĝo de nokto ĝis tago sopire atendadas vin.
Se vi nur akvon transiras, vi foriras eĉ sen returne rigardeti al mi.
Sed tamen mi scias ja nur tion, ke vi alvenos iam ajn.
Mi, vin sopire ĝisatendante, fariĝas kaduka tagon post tago.

Estas mi boat’,
vi estas irant’.


Posted by 초유스